استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. نصب علائم واضح و موثر از جمله ضرورتهاي مهندسي راه و ترافيك به منظور بهره وري مناسب از راههاي موجود كشور محسوب مي شود، جاده ايكه داراي علائم كم و نامناسب است بعنوان يك راه رضايت بخش تلقي نمي گردد، از طرفي استفاده كنندگان از راهها جهت كسب راهنمايي و دريافت اطلاعات مورد نياز و مقامات مسئول، جهت انجام وظيفه موثر و اعمال قوانين ترافيك، به اين علائم متكي بود. از آنها بعنوان وسائلي كه ايمني تردد جاده اي را افزايش مي دهند، استفاده مي نمايند. علائم مذكور نه تنها شامل علامت هائي بر روي پايه ها است بلكه خط كشيها، چشم گربه ايها و ساير تجهيزات ايمني را نيز در بر مي گيرد. علائم بايستي چنان باشند كه بموقع و بطور مشخص راهنمائيهاي صحيح را به استفاده كنندگان از جاده ها ارائه نمايند. اينگونه راهنمائيها بايستي غير مبهم بوده و بسرعت قابل درك باشند. آنها را نبايد زودتر از زمان مورد نياز عرضه كرد زيرا امكان ازياد بردن آنها هنگام تردد وجود دارد همچنين نبايستي آنها را ديرتر از زمان مورد نياز عرضه نمود زيرا در اين صورت مانورها و عمليات بعدي استفاده كنندگان به مخاطره خواهد افتاد.

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. انواع علائم و خط كشيهاي سواره رو و غيره كه مورد استفاده قرار مي گيرند بايستي همراه با قوانين مرزوط به خود بكار برده شوند. محدود كردن تعداد انواع علائم موجود به شناخت سريع آنها كمك مي كند همچنانكه هماهنگي شكل ، رنگ و حروف بكار برده شده براي هر نوع از علائم نيز براي شناخت سريع آنها مفيد است. اين كار باعث ايجاد علائم استاندارد براي مقامات مسئول مي شود و در وقت طراحي علائم صرفه جويي مي گردد. اين عمل همچنين به دادگاهها كمك مي كند تا يك مفهوم يكسان به علائم استاندارد بدهند.

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. چنانچه شكلها و رنگهاي گوناگون رابراي گروههاي مختلف علائم بكار بريم، به شناخت سريع آنها كمك مي كند، مثلا علائم خطر بشكل مثلث هستند و داراي يك علامت سياه رنگ همراه با زمينه سفيد و حاشيه قرمز مي باشند. هماهنگي علائم به تنهائي كافي نيست . هماهنگي علائم بدون هماهنگي در كاربرد آنها مي تواند ايمني جاده را مورد تهديد قرار دهد. براي مثال نصب علائم خطر بفواصل نامناسب از محل در خطر در مناطق مختلف ، راننده اي را كه بفاصله مشخصي در منطقه خويش عادت كرده گيج مي كند. جهت كسب حداكثر مزاياي يكنواختي علائم راهنمائي نه تنها لازم است كه علائم يكنواخت باشند بلكه نحوه استفاده از آنها (نصب و روشنائي ) نيز بايستي يكنواخت باشد.

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. در سالهاي گذشته كوششهاي قابل توجهي از طرف سازمان ملل متحد، سازمان كشورهاي اروپايي و آمريكائي بعمل آمده بود تا بتوان نوعي يكنواختي در مورد علائم راهها و علائم راهنمائي و رانندگي و خط كشي ها برقرار كرد.  در سال ۱۹۴۹ كنفرانسي از طرف سازمان ملل در ژنو بمنظور تجديد نظر و به روز در آوردن سيستم قانون گذاري ترافيك بين المللي منعقد گرديد كه در زمينه اين كنفرانس پروتكل ۱۹۴۹ براي علائم و چراغهاي راهنمائي پذيرفته شد.اين سند كه آنرا پروتكل مي ناميدند، سيستمي از علائم را توصيه مي كرد كه تقريبا به طور كامل متكي به علائم بدون كلمه بود و بر مبناي طرحهاي اروپائي طرح ريزي شده بود. در اوايل دهه ۱۹۵۰ گروهي از كارشناسان سازمان ملل ماموريت يافتند تا اين موضوع را مورد مطالعه بيشتري قرار دهند و يك سيستم بين المللي را توصيه كنند كه در آن بهترين علايم پروتكل و بهترين علائم سيستم راهنمايي و رانندگي ايالات متحده آمريكا گنجانده شود. گزارش آنها كه در سال ۱۹۵۲ به اتمام رسيد بنام پيش نويس كنوانسيون ۱۹۵۳ معروف است. در سال ۱۹۵۷ كشورهاي آمريكاي مركزي يك سيستم علائم راهنمايي و رانندگي را مورد تصويب قرار دادند كه كلا بر مبناي پيش نويس كنوانسيون ۱۹۵۳ پايه ريزي شده بود. در سال ۱۹۶۳ كشور كانادا پروتكل را بر طبق نيازهاي خود تطبيق داد و در سال ۱۹۶۴ انگلستان پروتكل را براي علائم جاده هاي بريتانيا اقتباس كرد . در سال ۱۹۶۷ كميته اقتصادي سازمان ملل متحد براي اسيا و خاور دور (اكافه) نوعي سيستم علائم را توصيه نمود كه شبيه سيستمي بود كه در پيش نويس كنوانسيون ۱۹۵۳ پيشنهاد شده بود و در همان سال دهمين كنگره آزادراههاي پان آمريكن توصيه نمود كه كشورهاي آمريكائي بعنوان رهنمون ، آئين نامه اينترامريكن را براي ابزار كنترل يكنواخت ترافيك بپذيرند.

سيستم علائم در اين آئين نامه شبيه سيستمي است كه در پيش نويس كنوانسيون ۱۹۵۳ گنجانده شده بود.

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. بعلت اينكه پروتكل و همچنين پيش نويس كنوانسيون ۱۹۵۳ مورد استفاده وسيع قرار گرفته و احتياج به بازنگري داشتند، سازمان ملل در سال ۱۹۶۸ كنفرانسي درباره ترافيك جاده ها در وين منعقد نمود. اين كنفرانس يك پيش نويس كنوانسيون درباره علائم و چراغها تهيه نمود كه بنام كنوانسيون ۱۹۶۸ وين معروف است. قسمتهائي از پروتكل و پيش نويس كنوانسيون ۱۹۵۳ در كنوانسيون ۱۹۶۸ وين گنجانده شده است. دولت وقت ايران نيز در كنفرانس وين شركت نمود و يكي از امضاء كنندگان اين كنوانسيون بود. همچنين در ماه مي (may) 1976 تصويب نامه دولت ايران مورد كنوانسيون ترافيك جاده ها و كنوانسيون ۱۹۶۸ وين درباره علائم و چراغهاي راهنمائي جاده ها به دبير كل سازمان ملل تسليم گرديد.در سال ۱۹۷۴ كنفرانس وزيران ترابري كشورهاي اروپائي سندي را ، بنام قوانين اروپائي ترافيك جاده ها ، علائم و چراغهاي راهنمائي منتشر كرد. اين عمل نوعي هماهنگي با كنوانسيون ۱۹۶۸ وين و موافقت نامه اروپائي ۱۹۷۱ و ۱۹۷۳ ژنو مي باشد و توسط كشورهاي عضو بعنوان قوانين آزادراههاي اروپا پذيرفته شده است.

عملكرد و طبقه بندي علائم راهنمایی و رانندگی

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. علائم به منظور كنترل و هدايت ترافيك و افزايش ايمني راهها بكار مي روند لذا آنها را بايد فقط در محلهائي بكار برد كه بتوان به آساني به اهداف فوق رسيد. علائم خطر اگر بطور وسيع در جايي بكار برده شوند كه احتمال خطر نمي رود، نمي توانند باعث افزايش ايمني راه گردند. از طرف ديگر در جائيكه كنترل و هدايت لازم بوده و احتمال خطر وجود داشته باشد عدم نصب آنها به نفع استفاده كنندگان از راه نمي باشد. علاوه بر خط كشي سواره رو و علائم موقتي ، سه نوع علائم اصلي جاده وجوددارد. هر نوع از اين علائم داراي شكل اساسي مربوط به خود است و همانطور كه در فصلهاي بعدي گفته خواهد شد استفاده از بعشي رنگها فقط براي بعضي از انواع علائم محدود مي گردد.

علائم بازدارنده و حكم كننده ( انتظامي )

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. اين علائم شامل مجموعه علائمي است كه مربوط به ضرورت ، ممنوعيت و يا محدوديت مي گردند. اين نوع از علائم ممكن است مجبور كننده يا ممنوع كننده باشند و كلا باستثناء دو علامت خاص، همگي مدور هستند. اين استثنائات عبارتند از علامت ايست كه هشت گوشه است و علامت رعايت حق تقدم عبور كه مثلث متساوي الاضلاع است و راس آن رو به پائين است . علائم بازدارنده و حكم كننده ممكن است داراي صفحات متمم در پائين باشند كه بدينوسيله در رساندن پيام ، علامت مورد نظر را كمك مي كنند.

علائم خطر ( اخطاري )

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. اين علائم مربوط به خطراتي است كه راننده در مسير با آن روبرو خواهد شد مانند علامت “پيچ” اين علائم بشكل مثلثهاي متساوي الاضلاع هستند كه راس آنها معمولا روبه بالا است. اين علائم داراي يكي ـ دو استثناء هستند، مانند علامت تعيين جهت كه نشان دهنده تغيير سريع جهت يا انحراف جاده مي باشد و علامت خطر در بعضي از تقاطع هاي خطوط راه آهن و همچنين مثلث معكوس كه جزء علائم انتظامي بوده و به منظور هشدار دادن يك توقف يا رعايت حق تقدم مي باشد.
صفحات مستطيل شكل ممكن است در پائين علامت هشدار دهنده بكار روند تا بدينوسيله اطلاعات داده شده را تكميل نمايند.

علائم اخباري ( اطلاعاتي )

علائم اخباري معمولا اطلاعات مربوط به مسير، مكانها ، وسائل و امكانات مورد علاقه رانندگان را ارائه مي دهد. اكثر علائم اخباري بشكل مربع مستطيل هستند ولي بعضي علائم جهت نما داراي يك انتهاي نوك تيز مي باشد.

طرح و كاربرد علائم

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. براي اينكه يك تابلو وظيفه محوله اش را انجام دهد بايد قادر باشد پيغام خود را به رانندگاني كه با سرعت مجاز در جاده مسافرت مي كنند بطور واضح برساند. براي نيل به اين منظور يك تابلو بايد داراي فاصله ديد مناسب جهت قرائت، ارزش رسيدن به هدف صحيح ، سادگي محتوي ، طرح ، روشنائي و انعكاس دهندگي موثري باشد. در تهيه علائم در حين طراحي و ساخت ، بايد از افزايش بهاي غير ضروري آنها جلوگيري كرد. از مشخصات فوق الذكر خوانا بودن مهمترين آنهاست و اين عمل بوسيله اندازه حروفي كه بكار برده مي شوند تعيين مي گردند. ولي اختلاف رنگ ، زمينه و نوع حروف بكاربرده شده نيز مهم مي باشد. ارزشي كه يك تابلو به منظور ارتقاء يك ” هدف” خواهد داشت متكي به رنگ و اندازه آنست. يك تابلو بزرگ ارزش هدفي كافي را در هر رنگي خواهد داشت، ولي انتخاب محل نصب كه ارزش هدفي تابلو را از بين نبرد براي تابلوهاي كوچكتر در مناطق شهري ممكن است با مشكلاتي توام باشد. براي سادگي محتوي و طرح ، انتخاب پيامهاي سمبوليك، موثرترين راه خواهد بود ولي هرجا ضرورت ايجاب نمايد، پيغام بايد در كلماتي كه بسرعت قابل فهم هستند خلاصه شود. حروف اختصاري كمتر رضايت بخش مي باشند زيرا معني آنها بايد يادگرفته شده و به خاطر آورده شود. در پيشنهاد طراحي تابلوهائي كه مخصوصا بوسيله مسئولين راهها سفارش داده مي شوند از بكاربردن لغت اختصاري بايد پرهيز كرد.
استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. اندازه ، مهمترين عامل در هزينه تابلو مي باشد بنابراين تابلو بايد طوري طراحي شود كه خوانائي لازم را بدون ضايع كردن فضا ارائه دهد.اگر فرض شود كه يك راننده هميشه زمان معيني را براي درك پيغام تابلو بخصوصي لازم دارد، هرقدر سرعت حركت او بيشتر باشد بايد از فاصله بيشتري از تابلو شروع بخواندن پيغام نمايد و تا قبل از انحراف توجه راننده به جاده ، خواندن پيام را به پايان رساند. يك راننده براي خواندن علائم، نبايد مجبور باشد چشمان خود را بيش از ده درجه از جاده روبروي خود منحرف نمايد بنابراين تا قبل از اينكه موقعيت زاويه اي او به بزرگتر از اين حد برسد، بايد عمل خواندن را تمام كرده باشد. اين موضوع به اضافه مدت زمان لازم براي خواندن و فاصله بين علامت و كناره سواره رو معين كننده فاصله ايست كه بايد بار اول براي يك سرعت فرضي قابل خواندن باشد. با در نظر گرفتن اين ملاحظات ، طرحهائي با اندازه هاي مختلف براي علائم درست شده اند كه براي سرعتهاي مختلف مناسب باشند. براي علائم جهت نما و اخباري خوانا بودن كلمات داراي اهميت فراوان مي باشد و اندازه هاي مختلف حروف مورد استفاده قرار مي گيرد. براي علائم سمبوليك ، اندازه هاي مختلف ارائه گرديده اند.
استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. حروفي كه تقريبا براي تمام علائم راهها بزبان انگليسي انتخاب مي شود از نوع حروف كوچك با حرف اول بزرگ ، يك نوع الفبا است كه در نوع اول حروف روشن روي زمينه تيره و در نوع ديگر حروف تيره روي زمينه روشن نقش بسته است.
انواع مختلف علائم، علاوه بر شكلهاي متمايز، داراي تركيبات رنگي متنوعي مي باشند. تعداد رنگهاي مختلفي كه مي توان بطور مفيد روي علائم مورد استفاده قرار داد، توسط ملاحظات زيباشناسي و فني محدود مي گردند.
با استاندارد كردن انواع علائم ، بايد يكنواختي در كاربرد، استقرار ، ارتفاع نصب ، روشنائي و انعكاس دهندگي آنها ( با در نظرگرفتن محدوديتهاي شرايط محيطي ) حفظ گردد.
همانطور كه تاكنون تاكيد شده ، يكنواختي در استفاده از علائم داراي اهميت درجه اول مي باشد.
علائم ترافيك بايد در هنگام تاريكي به اندازه روز روشن و موثر باشند. بنابراين علائم را بايد روشنائي داد و اين عمل را مي توان مستقيما توسط يك منبع نور دروني يا بيروني و يا با توليد انعكاس ايجاد نمود.
استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. توصيه مي گردد كه بطور كلي ، همه علائم خطر، بازدارنده و حكم كننده و جهت نما را در صورتيكه فاصله آنها تا چراغ الكتريكي بيش از ۵۰ متر باشد، در تمام ساعات تاريكي توسط يك منبع دروني يا بيروني روشن نگاه داشت. هدف اين عمل آنست كه روشن نگاهداشتن علائم را در جائيكه يك منبع اصلي برق وجود دارد به تدريج الزامي نمود. بعلاوه علائمي كه بدين طريق روشن نگاهداشته مي شوند بايد شب نما باشند تا درصورتيكه منبع برق قطع شود به وظيفه خود ادامه دهند. با چند استثناء مانند علائم توقف ممنوع ، هرجا كه علائم روشن نگاهداشته نمي شوند، بايد آنها را منعكس كننده نمود. لازم به تذكر است كه كليه علائم بايد منعكس كننده نور باشند.
استقرار علائم

چهار جنبه را بايد در مورد استقرار علائم در نظر گرفت:

۱ ـ انتخاب محل نصب آنها در كناره راه نسبت به تقاطع ، خطر يا ساير جنبه هائي كه به اين موضوع مربوط مي شود.
۲ ـ نحوه قرار گرفتن آنها نسبت به كناره سواره رو و ساير جوانب مربوط به مقطع عرضي.
۳ ـ ارتفاع آنها از زمين
۴ ـ جهت نصب

محل نصب

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. براي اينكه بتوان به راننده وقت كافي براي متابعت از يك علامت ترافيك را داد، هر علامت بايد به فاصله اي مناسب از نقطه مورد نظر در پيام علامت ، نصب گردد. اين فاصله بستگي به مقدار سرعت هر راه دارد. چون علائم ، جهت نشان دادن پيامهايي كه قابل تشخيص و خواندن از فاصله دور باشند بر مبناي نوع و سرعت راه طرح ريزي شده اند، اين موضوع ضروري است كه علائم از فاصله مناسب قابل رويت بوده و توسط موانع پوشيده نشده باشند.
رانندگان به قرارگرفتن علائم در سمت راست جاده ها عادت كرده اند بنابراين در استقرار آنها بايد به اين نكته توجه گردد.
نصب علائم در سمت چپ ، در راههاي با جداكننده وسط كه نصب علائم در سمت راست به تنهايي كافي نيست ، ضروري مي باشد. در سه راهي هايي كه داراي اهميت كمتري هستند يك علامت در قسمت مركزي كه روبروي هر دو جهت راه قرار گرفته باشد كافي خواهد بود تا اينكه يك علامت در سمت راست هر قسمت قرار گيرد.
در پيچهاي سريع متمايل به راست ، ممكن است نصب علائم در سمت چپ ، نه تنها مناسبتر باشد بلكه چنين عملي ترجيح داده مي شود.
قرار دادن علامت در طرف چپ نيز مكمل علامت طرف راست مي باشد، مثلا در خيابانهاي يكطرفه ، تابلو ورود ممنوع بهمين طريق بايد در هر دو طرف نصب شود (به جز در خيابانهاي باريك ) . در راههاي شرياني با جداكننده وسط تكرار علامت ميدان در سمت چپ نيز توصيه مي شود.
بعضي مواقع روشهاي ديگري براي نصب علائم بايد اتخاذ گردد. براي مثال ، در تقاطع هاي سه راهي، علائم جهت نما براي رانندگان راه فرعي را مي توان مستقيما در راه اصلي و مقابل راه فرعي قرار داد. در زيرگذرها ، علائم بالاي سر ممكن است مناسبتر باشند. همچنين ممكن است علائم در ميدان و يا روي جداكننده وسط نصب شود.

نحوه قرار گرفتن

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. در راههاي شرياني با جداكننده وسط (بزرگراهها ) علائم بايد بصورتي قرار داده شوند كه نزديكترين لبه آن از كناره آسفالت حداقل ۱۲۰ سانتيمتر فاصله داشته باشد. و در جائيكه شانه راه آسفالت شده اين فاصله از كناره شانه ، بايد حداقل ۷۵ سانتيمتر باشد. در راههاي ديگر كليه علائم بايد چنان قرار داده شوند كه نزديكترين لبه آن از كناره آسفالت و يا در صورت وجود شانه آسفالته ، از كنار آن حداقل ۷۵ سانتيمتر فاصله داشته باشد.
در جائيكه انحناء تند يا شيب عرضي وجود دارد و يا علائم بر روي جداكننده وسط نصب مي شوند، اين فاصله بايد به حداقل ۱۰۰ سانتيمتر افزايش يابد.

ارتفاع نصب

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. در صورت امكان بايد لبه پائيني تابلو ۱۵۰ سانتيمتر از مرتفع ترين نقطه سواره رو بالاتر قرار گيرد.در مناطقي كه اكثراً ساختمان شده ، علائم و تابلوها ممكن است بدلايل گوناگون در ارتفاعات نصب شوند. در جائيكه علائم در پياده روها و در عرض آنها نصب مي شوند، بايد طبيعتاً راه كافي براي عبور عابرين پياده باقي بگذارند. حداقل ارتفاع توصيه شده ۲۱۰ سانتيمتر مي باشد ولي ۲۴۰ سانتيمتر ترجيح داده مي شود.

جهت نصب

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. در مناطق بين شهري ممكن است انعكاس نور آزار دهنده باشد بنابراين بايد علائم طوري نصب شوند كه اين انعكاس را به حداقل برسانند. علائم بايد معمولا عمود بر خط ترافيك نصب شوند. استثنائات عمده موجود، صفحاتي هستند كه ساعات توقف ممنوع را نشان مي دهند و بايد موازي جدول خيابان قرار گيرند. بعضي از علائم جهت نما بايد به سمتي كه راهنمائي مي كنند، توجيه شده باشند. علائم پايان محدوديت سرعت بايد در انتهاي طول قسمتي از جاده كه شامل اين مقررات مي شود نصب گردند. بدليل اينكه اين علائم بايد مورد توجه و اطاعت قرار گيرند، لازم است آنها را در نقاطي كه داراي ديد خوبي هستند نصب نمود .
بدين ترتيب معلوم مي شود كه فاصله محدوديت سرعت ممكن است بوسيله بهترين محل نصب علامت، تحت تاثير قرار گيرد. قبل از اتخاذ تدابير حقوقي ، تعيين مكان دقيق علائم پايان محدوديت سرعت بايد مورد بررسي كافي قرار گيرند. اينكار نبايد بنحوي انجام پذيرد كه طول قسمتي از راه كه در آن محدوديت سرعت وجود دارد بطور قابل توجهي افزايش يابد.
استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. پيچها ، تپه ها ، گردنه ها ، ساختمانها و . . . كه قابل تغيير نيستند احتياج به مكان يابي بخصوصي براي علائم دارند. ارجح است كه فاصله استاندارد بين علامت و محلي را كه به آن مربوط مي شود به جاي اينكه كاهش دهند، بيشتر نمايند، ولي افزايشها بايد در محدوده مجازي باشد.
اگر يك محل مناسب در محدوده اين فاصله هاي مجاز يافت نشود، كاهش استاندارد بايستي مورد بررسي قرار گيرد. علائم پايان محدوديت بايد تا حدي كه عملي باشد در همان نقطه و يا نزديك نقطه ايكه در مقررات قانوني ذكر شده است جايگزين شوند. در تمام مواقع فاصله صحيح ديد تابلو بايد حفظ شود. مخصوصا مهم است كه اطمينان حاصل گردد گياهان در حال رشد ، گسترش تدريجي ساختمانها و ساير عوامل مانند تابلوها و سايبان مغازه ها، مانع رويت علائم نگردند.

نصب علائم راهنمایی و رانندگی

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. علائم بايد تا حد امكان روي پايه هاي موجود مثلا تيرهاي چراغ برق ( با اجازه مسئولين مربوطه ) يا به ديوارهاي مجاور پياده رو نصب گردند. اما وقتيكه پياده رو عريض تر از ۲ متر باشد راه حل دوم مطلوب به نظر نمي آيد. علائم بخصوص با حروف كوچك مانند تابلوهاي ايستادن ممنوع بايد هميشه نزديك به كنار سواره رو نصب گردند. براي علائمي كه احتياج به دو پايه دارند ممكن است از يك تير چراغ برق بعنوان يكي از پايه ها استفاده نمود. طرف ديگر مي تواند توسط پايه يا ديوار نگاهداشته شود. هنگاميكه علامتي فقط به تير چراغ برق متصل مي گردد بندرت روشنائي كافي از آن چراغ بعلامت مي رسد.
استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. در نصب علائم بزرگ بديوارها يا پايه هاي ديگر بايد توجه كافي نمود زيرا نيروي باد يا تصادفات اتفاقي اتومبيل با تابلو مي تواند تنشهاي بزرگي بر آن وارد كند. پايه هاي فلزي كه بدين منظور ساخته مي شوند بهتر است لوله اي و با قطر مساوي در طول پايه باشند. اين پايه ها نبايد بلندتر از علامت يا دستگاه روشنايي باشند. در مورد تك پايه ها و هر حالت ممكن ديگر، نصب بايد بنحوي باشد كه بعد از استقرار علامت ، تابلو قادر به حركت زاويه اي جهت تنظيم دقيق و بستن مجدد آن باشد. جائيكه به علت بزرگي پايه احتياج به وسائل نگهدارنده باشد، اين وسائل بايد در پائين پايه قرار گيرند.

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. علائم خيلي بزرگ در راههائي با سرعت طرح زياد ، احتياج به تيرهاي بتوني يا فولادي ويژه اي خواهند داشت و صفحه علائم بايد بطور محكم بادبندي و چهارچوب شده باشند. همچنين نصب وسائل روشنائي ، مستلزم توجه خاصي است. در جائيكه چند علامت جهت يك محل وجود دارد گاهي اوقات ممكن است ، كه دو يا سه علامت را روي يك تير نصب نمود. بهرحال بايستي توجه نمود كه هيچ علامتي مانع ديد يا متناقض ديگري نباشد. علائم محدوديت سرعت بايد همواره روي پايه هاي خود قرار گيرند اما تركيب اين علائم مثلا بازدارنده يا حكم كننده و علائم تغيير محدوديت سرعت را مي توان پشت به پشت نصب نمود. بهتر است علائم بازدارنده و حكم كننده (بجز تابلوهاي ايستادن ممنوع ) همراه علائم ديگر روي يك پايه نصب نگردند. رنگ پايه هاي علائم ، معمولا بايد خاكستري باشد. پايه هاي علائم خطر و چراغهاي راهنما بايد سياه و سفيد باشند. پايه هاي بتوني برنگ طبيعي خود باقي مي مانند. پشت علائم و بادبندها نظير گيره ها بايد خاكستري رنگ باشد.

زمينه علائم

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. تابلوها و علائم ممكن است اثر خود را به خاطر نحوه استقرار از دست بدهند. بعضي از تابلوهاي كوچكتر ممكن است نتوانند در مقابل زمينه اي كه رنگارنگ باشد قرار بگيرند و بعضي ديگر ممكن است بوسيله زمينه هاي قويتر تاثير كمتري داشته باشند.
تابلوهاي تبليغاتي كه در پشت يا نزديك علائم راهنمائي قرار دارند ممكن است گمراه كننده باشند. تبليغات چشمك زن يا نئون ممكن است باعث نديدن علائم را هنمايي بوسيله رانندگان شود.
تابلوها بايد هميشه طوري نگهداري شوند كه اثر اصلي و شرايط كلي خود را حفظ كنند . اگر اجازه داده شود كه تابلوهاي تهيه شده ، اثر خود را بر اثر پوسيدگي تدريجي از دست بدهند، اين عمل صرفا دورريختن ثروت ملي محسوب مي گردد.

به دلائل زير تابلوها به مرور زمان كم اثر مي شوند.

ـ تغيير محل اتفاقي تابلو
ـ پوسيدگي حروف و رنگ
ـ كثيف شدن تابلو
ـ خسارت بوسيله برخورد با وسائط نقليه

ـ خرابكاري توسط گروهي از مردم
استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. تابلوهاي خسارت ديده يا كثيف باعث بي اعتباري مسئولين راه و كاهش مراعات علائم توسط رانندگان مي شود. بنابراين مقامات مسئول راه بايد تابلوهاي خسارت ديده يا معيوب را فوراً تعمير يا تعويض نمايند و هميشه آنها را تميز نگاهدارند، بازرسي منظم علائم و تابلوها بايد انجام گيرد و در نقاطي كه لازم است تعميرات منظم بعمل آيد. علائم روشن يا منعكس كننده بايد در خلال شب مورد بازرسي قرار گيرند. تميز كردن منظم تابلوها ضروري است. در مورد تعداد دفعات نظافت ، اصل مشخصي را نمي توان ارائه داد زيرا مقدار كثافت جمع شده به نسبت ناحيه ، آب و هوا ، فصل و محل تابلو متفاوت است. تابلوهاي روشن يا منعكس كننده اگر خسارت ببيند و يا كثيف باشند فوراً اثر خود را از دست مي دهند.

مطالب مربوط به علائم بازدارنده و حكم كننده

الف : علامت ايست

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. علامت ايست يكي از مهمترين علائم از دسته بازدارنده و حكم كننده است. علامت ايست متداول در ايران بشكل مدول بوده و خيلي كم از طرف رانندگان مورد توجه قرار مي گيرد. نوع ديگر توصيه شده توسط كنوانسيون وين نوع هشت ضلعي با زمينه قرمز است كه كلمه STOP به رنگ سفيد درون آن نوشته شده است. چنين شكلي منحصر به فرد بوده و بهمين جهت در كليه شرايط اعم از برفي و باراني بسادگي قابل تشخيص است با توجه به اين نكات ، شكل هشت ضلعي براي استفاده توصيه گرديده است. شكل هشت ضلعي به خوبي در جهان شناخته شده و كشورهاي اروپايي و آمريكا آنرا پذيرفته اند. كلمه انگليسي STOP از لحاظ بين المللي به عنوان يك نقش شناخته شده ، پذيرفته شده است ولي پيشنهاد مي گردد كه تا آشنائي عامه بعنوان يك دوران آموزشي ده ساله ، كلمه ” ايست ” نيز پايين تابلو نوشته شود.

ب : خط مورب

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. علائم بازدارنده بطوريكه در كنوانسيون وين مشخص شده بشكل مدور و با حاشيه قرمز رنگ مي باشند. چنين طرحي بخودي خود موضوع ممنوعيت را در بر دارد. معذالك ترسيم يك خط قرمز رنگ مورب در قطر تابلو كه از نقش روي آن بگذرد جهت تاكيد بيشتر بر مفهوم پيام ، از لحاظ بين المللي متداول است. ج : پيامهائي كه به دو زبان روي علائم نوشته مي شوند.
با توجه به علائمي كه اشاره شد، عوامل اصلي كه بايد در يك علامت راهنمائي وجود داشته باشند عبارتند از : درك پيامي كه روي آن علامت است ، خوانائي پياغم و استاندارد بودن اندازه علامت ، با عنايت به عوامل فوق و همچنين ساده بودن طبيعت پيامهائي از قبيل “ ۹٫۴ T ” و يا “ ۲٫۹ M ” توافق گرديد كه بزبان انگليسي نوشته شوند.
ضمنا جهت درك چنين پيامهائي بايد به رانندگان آموزش كافي داده شود. اين علائم بيشتر مورد استفاده رانندگان كاميون هستند ولي رانندگان اتومبيل سواري نيز بايد از معني آن مطلع شوند تا لااقل بدانند كه اين علامت مربوط به آنها نيست. در مورد تابلوهاي متمم بدواً توافق شده بود كه نوشته هاي آنها فقط به زبان فارسي باشد.
بعداً چنين نتيجه گرفته شد كه چون تعداد قابل ملاحظه اي از رانندگان به زبان فارسي آشنائي ندارند و پيام داده شده مسلما بايد بوسيله كليه رانندگان مفهوم گردد بهتر است نوشته هاي تابلوهاي متمم در راههاي بين المللي به دو زبان فارسي و انگليسي و در ساير راهها فقط بزبان فارسي باشد. لازم به تذكر است كه صفحه متمم بايد بفاصله پنج سانتيمتري لبه پائين علامت نصب شود.

مطالب مربوط به علائم اخباري (اطلاعاتي )

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. تهيه يك صورت كامل از مقصدهاي عمده و درجه ۲ منظور از مقاصد عمده ، شهرهاي عمده و ساير نقاط پرترافيك مي باشند. هر نقطه اي كه در تقاطع دو راه مهم قرار گرفته باشد از لحاظ ترافيكي حائز اهميت است. مقاصد عمده شامل كليه شهرهاي بزرگ خصوصا آنها كه در انتهاي يك آزادراه يا بزرگراه واقع مي شوند، نقاط كناره دريا و مناطق نظير آن مي شوند.
در پاره اي موارد، اين گونه مقصدها به اضافه مقصدهاي نزديك و اصلي روي علائم ديده مي شوند.

علامت مربوط به شماره راهها

فرم فعلي تابلوها چهارگوش پيشنهاد شده اند. صرفا نحوه انتخاب رنگ تابلوهاي شماره گذاري راهها، مشخص كننده نوع راه نيز مي باشد. دليل ديگري جهت انتخاب فرم چهارگوش صرفه جوئي در مخارج مصالح به كار رفته بوده است زيرا فرمهاي غير از اين منجر به اندازه هاي بزرگتري خواهند شد.

علائم تكرار كننده راههاي كمربندي

اين علائم از يك مستطيل ساده تشكيل شده و روي آنها كلمه جاده كمربندي نوشته مي شود و در فواصل لازم در اين جاده تكرار مي شوند . رنگ اين علائم بستگي به نوع راههائي كه به جاده كمربندي ختم مي شوند ، دارد.

شماره گذاري تقاطع ها

فرض شده است كه در طرح سيستم تابلوهاي آزاد راه ها و بزرگراهها شماره گذاري تقاطع ها مورد نظر نيست. هر آينه در آينده چنين تصميمي اتخاذ گردد ، اين كار خصوصا براي جاده هاي بين شهري از طريق كاربرد تابلوهاي متم كه شماره تقاطع روي آنها ذكر شده و به تابلوهاي پيش آگاهي الصاق مي شوند بسادگي قابل اجراست. در مناطق شهري بعلت اينكه راهها داراي شماره نيستند و تقاطع ها نيز نزديك به هم مي باشند اين موضوع مشكلتر مي شود. يك راه حل اين است كه خروجي ها بوسيله شماره خودشان مشخص شوند كه در اينصورت نيز ممكن است بين شماره راه و شماره خروجي اشتباه شود. بهرحال استفاده از تابلوهاي شماره گذاري راه از اشتباه حاصل ممكن است جلوگيري نمايد. در سيستم شماره گذاري تقاطع ها وقتي كه در يك تقاطع دو خروجي وجود دارد و هريك از خروجيها نيز مربوط به يك راه مستقل كه به تقاطع مي رسد ، باشد ممكن است اشكالاتي ايجاد شود.
در بعضي كشورها اين قبيل خروجي هاي بصورت ۲۱۳ الف و ۲۱۳ ب شماره گذاري مي شوند. اين مضوع در ايران عملي نبوده و هر خروجي بايد جداگانه شماره گذاري شود.
استاندارد نمودن اندازه علائم  تا حد امكان سعي شده است علائم بصورت استاندارد طرح شوند . قوانين طرح در اين مورد راههاي اصلي هستند .

كلمه ” كيلومتر ” در نوشته هاي فارسي

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. كلمه كيلومتر كه با اعداد بكار مي رود بصورت يك علامت جلوه گر شده و براي صرفه جوئي در ابعاد و ظاهر بهتر، مي توان آنرا به نصف ارتفاع خود تقليل داد. نوشته ها و ارتفاع حروف فارسي : آزمايش در تهران به منظور اندازه گيري ميزان خوانائي ۲۱ كلمه فارسي كه تعدادي از آنها نامهاي آشناي شهرهاي بزرگ و بقيه كلمات غير آشنا بودند با استفاده از ده “ناظر” بعمل آمده است. سه كلمه از كلمات فوق به زبان انگليسي و بقيه به فارسي انتخاب سپس كلمات فوق الذكر در سه گروه كه هر گروه نماينده ارتفاع معيني از حروف بودند تقسيم شدند. ارتفاع حروف آزمايش شده به ترتيب ۲۰ سانتيمتر ، ۳۰ سانتيمتر ، ۴۰ سانتيمتر و ۵۰ سانتيمتر و نوع الفباي انتخاب شده يك نوع خط متداول جهت نوشتن در شهر تهران بود. براي حروف به ارتفاع ۲۰ سانتيمتر از خط متداول ديگري و نيز از حروف الفباي انگليسي آزمايش بعمل آمد. بدين ترتيب فاصله متوسط خوانائي براي كليه “ناظرين ” و همچنين متوسط خوانائي براي ارتفاع حروف ( در گروههاي سه كلمه اي ) كه از مقابل تمام ناظرين عبور داده شدند محاسبه گرديد. نتايج بدست آمده عبارتند از :
بين ناظرين و بين خوانائي كلمات مختلف در يك ارتفاع معين اختلاف قابل ملاحظه اي مشاهده شد. آشنائي به كلمات از فاكتورهاي عمده بشمار مي رفت بطوريكه ۲۰% اختلاف خوانائي بين كلمات آشنا و كلمات ناآشنا در يك ارتفاع حروف معين وجود داشت. اساس نوشتن تابلوهاي راهنمائي ، دارا بودن وضوح به ميزان ۹۹% آماري است ليكن اختلاف بين متوسط بالا و ۹۹% آماري وضوح ، برابر ۲۰% مي باشد. اين موضوع نيز در ترسيم بهترين خط از روي كمترين مربعات در نظر گرفته شده است.
اين خط از روش رگرسيون خطي (همبستگي خطي ) با فرض اينكه يك رابطه خطي بين ارتفاع حروف و ميزان د يد موجود است ترسيم گرديد.
معادله اين خط عبارتست از :
سانتيمتر ۶۳/۵ ـ (فاصله ديد ) × ۴۶۸۴/۰ = ارتفاع حروف ( سانتيمتر )
Y = 0.4684 – ۵٫۶۳
استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. در اين فرمول فاصله ديد D بر حسب متر مي باشد . اين معادله بايدبا معادله اي كه براي هر ۳ متر فاصله ديد ۷ سانتيمتر ارتفاع حروف انگليسي را پيشنهاد مي كند مقايسه گردد. قدم دوم اين بود كه فاصله ديد براي سرعتهاي مختلف محاسبه گردد. اين فاصله از روي زماني كه راننده براي خواندن تابلو احتياج دارد تعيين مي شود، بشرطي كه چشم او بيش از ۱۰ درجه از خط مستقيم منحرف نشود . بدين ترتيب فاصله ديد تابعي است از تعداد كلمات و يا اعداد و اطلاعات روي علامت، سرعت وسيله نقليه و فاصله جانبي راننده تا محل نصب علامت. تحقيقاتي كه در انگلستان بوسيله مور و كريستي از آزمايشگاه تحقيقات ترافيك بعمل آمده ( تحقيق درباره علائم ترافيك: براي كنفرانس ترافيك سال ۱۹۶۳) نشان داد كه فاصله ديد بشرح زير قابل تعريف است .
D= 0.284 VT + 5.7 S متر
كه در آن :
D = فاصله ديد متر
T = زمان قرائت تابلو بر حسب ثانيه
SS = فاصله جانبي از خط حركت مستقيم اتومبيل تا محل نصب تابلو بر حسب متر بعلت اينكه زبانهاي انگليسي و فارسي داراي دو طبيعت كاملا مجزا هستند براي علائم دو زبانه زمان قرائت بيشتري جهت حروف فارسي در نظر گرفته شد. در نتيجه زمان T = +2 كه در آن N مساوي تعداد مقصدهاي نوشته شده روي تابلو مي باشد، بعنوان زمان قرائت در نظر گرفته مي شود. و مثلا اگر فرض شود كه ۴ مقصد روي تابلو نوشته شده و راننده بدنبال آخرين مقصد روي آن است رابطه بدين صورت خواهد بود.
D = 0.946 V + 5.7 S
اگر مقادير D بدست آمده از رابطه (۲) در رابطه (۱) قرار گيرد جدول ارتفاع حروف براي سرعتهاي مختلف (جدول شماره ۳) محاسبه مي شود.
براي سرعتها مختلف سواره رو كه در جدول شماره ۳ ذكر شده اند ارتفاع حروف متناسبي پيشنهاد شده . حداقل فاصله ديد لازم بدين طريق محاسبه گرديد كه ارتفاع حروف داده شده در جدول ۳ در رابطه (۱) قرار داده شود.

فاصله هاي داده شده

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. عبارت از فواصلي هستند كه راننده براي توقف بعد از قرائت تابلو، قبل از عبور از تقاطع لازم دارد. همچنين بر اساس تحقيقات ا نجام شده توسط مور و كريستي فاصله نصب تابلو از تقاطع بوسيله فرمول زير بدست مي آيد.
Y = 0.293 RV + – ۵٫۷ S
كه در آن :
Y = فاصله از تقاطع بر حسب متر
RR = زمان عكس العمل راننده (عملا يك ثانيه )

V= سرعت اوليه وسيله نقليه بر حسب كيلومتر در ساعت
A = حداكثر شتاب ايمن وسيله نقليه بر حسب متر بر مجذور ثانيه
مقدار A مساوي مقدار شتاب منفي است كه با برداشتن پا از روي پدال گاز و فشردن آهسته ترمز بدست مي آيد. بعبارت ديگر اختلاف بين g 05/0 و g 2/0 يعني g 15/0 كه قابل قبول براي اكثر سطوح مرطوب است در نظر گرفته مي شود.
محاسبه ارتفاع
با استفاده از تحقيقات مور و كريستي درباره علائم ترافيك (TRRL) براي كنفرانس ۱۹۶۳ :
D = 284/0 VT 7/ 5 + S

كه در آن :
V = سرعت وسيله نقليه (۸۵% آماري ) به كيلومتر در ساعت
D = فاصله ديد به متر
T = زمان خواندن علامت (ثانيه )
S = فاصله علامت از مسير حركت رانندگان ( خط وسط ) به متر
براي يك علامت داراي ۴ مقصد ۳۳/۳ = ۲ + T =
ثانيه خواهد بود و براي ۳۳/۳ = t خواهيم داشت :
S 7/5 + V 946/0 = D فاصله ديد لازم به متر همانگونه كه قبلا ذكر گرديد ، مقادير مختلف DD بر اساس رابطه اخير و متغيرهاي مختلف ، در جدول شماره ۲ آورده شده است.
با توجه به رابطه Y = 0.4684 D – ۵٫۶۳ كه از جدول شماره ۱ بدست آمد و با جايگزيني مقادير مربوط به فواصل ديد لازم ( D) كه از جدول ۲ شماره حاصل شد، جدول شماره ۳ يعني ارتفاع حروف براي سرعتهاي مختلف تنظيم گرديده است.
۶۳/۵ ـ فاصله ديد × ۴۶۸۴/۰ = ارتفاع حروف ( برحسب سانتيمتر )

انواع علائم بازدارنده و حكم كننده

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. بسياري از علائم بازدارنده و حكم كننده وسيله عملي ساختن احكام مربوط به عبور و مرور هستند (منظور از اين احكام ، مقررات راهنمائي و رانندگي مي باشد) بطور مثال ممكن است محدوديتي را براي گردش ترافيك، سرعت يا توقف ايجاد نمايند. بنابراين كمتر علامتي را مي توان بدون توجه به اين احكام نصب نمود. اين علائم ، حكم كننده يا بازدارنده هستند. علائم حكم كننده درباره كاري كه بايد رانندگان انجام دهند، دستور مي دهند. علائم ايست و رعايت حق تقدم نمونه اي از اين علائم است ساير علائم حكم كننده مانند از راست برانيد ، دايره اي شكل با علامت سفيد و زمينه آبي مي باشند. علائم بازدارنده كه به اشكال مختلف هستند به رانندگان در مورد كارهائي كه نبايد انجام دهند هشدار مي دهند. ممنوعيت گردش يا ورود نمونه اي از اين علائم هستند. علائم حداكثر سرعت مجاز و علائم محدوديت توقف، ديگر مثالهائي از اين نوع مي باشند. كليه اين علائ

جنبه هاي قانوني

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. علائم بازدارنده و حكم كننده دستوراتي به استفاده كنندگان از راه مي دهند و كسي كه از انجام آنها سرپيچي كند به پرداخت جريمه محكوم مي گردد. وقتي كه اين علائم دستوراتي را بوسيله نصب تابلو ابلاغ مي كنند، هرگونه سرپيچي از رعايت آنها بايد توجه به حكم مربوطه مورد رسيدگي قرار گيرد.

اندازه و محل نصب علائم

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. اندازه هاي مختلفي براي علائم حكم كننده توصيه شده است. انتخاب اندازه علامت بستگي به ترافيك اصلي و شرايط راه دارد. اگر ترديدي در مورد سرعت ترافيك وجود داشته باشد، بايد بجاي نوع راه ، سرعت اتومبيل هاي سواري ملاك انتخاب علامت قرار گيرد. بطور كلي ۵ يا ۶ اندازه براي اغلب علائم مورد استفاده قرار مي گيرند، اگرچه براي علامت “ايست” تنها سه اندازه توصيه مي شود. حداكثر قطر علائم بازدارنده ۱۲۰۰ ميليمتر است. بهرحال تعدادي از اين علائم در چنين نوعي در راههاي اصلي قابل استفاده نيستند، در نتيجه حداكثر اندازه قطر لازم جهت اين علائم ۹۰۰ ميليمتر خواهد بود. در موارد متعددي ، صفحات متمم براي تكميل پيام مربوط به علامت بازدارنده و حكم كننده مورد نياز است. بعضي علائم بازدارنده و حكم كننده براي اندازه و نصب ، قوانين بخصوصي دارند كه در بندهاي بعدي با توجه به هر علامت يا گروهي از علائم شرح داده شده است.

مفهوم علامت ايست و رعايت حق تقدم

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. علائم ايست و رعايت حق تقدم داراي اهميت بسياري در تقاطع ها مي باشند. مقررات راهنمايي بايد مفاهيم زير را براي اين دو علامت برسانند.
الف ) هر وسيله نقليه قبل از ورود به راه اصلي پشت خط كشي سفيد عرضي كه در سطح راه كشيده شده بايستاد يا اگر خط كشي بدليل قابل رويت نباشد قبل از رسيدن به راه اصلي بايستد.
ب ) هيچ وسيله نقليه اي از چنين خطي كه به عنوان نزديكترين نقطه راه فرعي براه اصلي است اقدام به عبور نكند و اگر اين خطوط براي مدتي و يا بدليلي قابل رويت نباشند، نبايد به نحوي به راه اصلي وارد شو دكه احتمالا موجب ايجاد خطري براي ديگر رانندگان در آن راه شود يا باعث تغيير جهت يا سرعت رانندگان راه اصلي براي پرهيز از برخورد با اين وسيله نقليه گردد.
شكل منحصر بفرد اين علامت امتيازي است براي شناسائي و آشنائي با مفهوم علامت ( بخصوص در شرايط سخت آب و هواي باراني يا برفي ) معرفي اين علامت بايد همراه

يك برنامه تبليغاتي مناسب براي افزايش تاثير آن در عموم رانندگان باشد در دوره آموزش كه تا تجديد علامت ايست طول مي كشد ( في المثل ۱۰ سال ) بايستي كلمه ايست به زبان فارسي پائين علامت ايست نصب گردد.
علامت رعايت حق تقدم از يك مثلث كه راس آن به سمت پايين است تشكيل گرديده اين علامت در ايران به خوبي شناخته شده است و ايجاب مي كند كه هيچ وسيله نقليه ا ي بدون دقت از خط عرضي سفيدي كه به عنوان نزديكترين نقطه راه فرعي به راه اصلي ، در سطح راه كشيده شده است اقدام به عبور ننمايد و اگر اين خطوط براي مدتي و بدليلي قابل رويت نباشد، نبايد بنحوي كه به راه اصلي وارد شود كه احتمالا موجب ايجاد خطري براي ديگر رانندگان در آن راه گردد و يا باعث شود كه رانندگان راه اصلي به منظور پرهيز از برخورد با اين وسيله نقليه تغيير جهت سريع و يا تغيير سرعت دهند.

علامت ايست

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. علامت ايست ممكن است تنها در راه فرعي و در سمتي كه مقامات مسئول در نظر مي گيرند ، نصب گردد.
علامت ايست وقتي مورد استفاده قرار مي گيرد كه براي ورود به راه اصلي ميدان ديد به اندازه اي كم باشد كه توقف راننده الزامي گردد. اين بدان معني نيست كه هرجا فاصله ديد ذكر شده موجود باشد علامتي قرار نگيرد و يا هرجا كه اين فاصله موجود نباشد نصب علامت ايست لازم باشد، در اين خصوص عوامل ديگري مانند موارد زير بايد در نظر گرفته شوند:
الف ) حجم ترافيك در راه اصلي و فرعي
ب ) شيب راه فرعي
ج ) ديد در طول راه اصلي و در خط توقف
د ) آمار تصادفات
هـ ) وضع هندسي نامطلوب يا مشكلات غير عادي در تقاطع
وقتي كه در يك تقاطع، در موقعيتي ديد براي خط ايست محدود است ولي بهتر از ساير قسمت هاي راه فرعي در نزديكي تقاطع نيست (وجود تپه در راه اصلي ) ممكن است علامت ايست داراي اهميت كمي باشد. علامتي كه باين ترتيب مورد استفاده قرار مي گيرد ممكن است حتي خطر را افزايش دهد زيرا راننده اي كه در چنين شرايطي مي خواهد از تقاطع عبور كند احتياج به زمان بيشتري دارد تا اينكه بدون توقف از آن بگذرد.

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. بخاطر تاخيري كه در ترافيك بوسيله علائم ايست ايجاد مي شود، بايستي امكان بهبود وضع تقاطع قبل از آنكه علامت تجويز شود مورد بررسي قرار گيرد، مثلا محدوديت ديدي كه بوسيله يك حصار ا يجاد شده را مي توان با كوتاهتر كردن يا برداشتن آن از بين برد و بالطبع ديگر احتياجي به علامت ايست نخواهد بود. اگرچه ديد در هر دو جهت بايد به حساب آيد ولي ديد در جهت چپ خيلي مهمتر است. وقتي كه يك تقاطع مرتبا بوسيله پليس كنترل مي شود علامت ايست غير ضروريست.
از استفاده غير معمول از علائم ايست و رعايت حق تقدم بايد پرهيز نمود. مثلا در يك چهارراه براي عبور از يك راه مستقيم بايد تقدم واضحي به وجودآورد مگر آنكه ترافيك اصلي به سمت راست بپيچد و ديگر مسيرهاي ورودي متقاطع داراي اهميت و ترافيك كمتري باشند.
در اين حالت بايد طرح تقاطع به شيوه اي انجام گيرد كه براي راه اصلي كاملا حق تقدم بوجود آورد. بطور معمول در چهارراه نبايد علامت ايست ، را در دو راه مجاور هم قرار داد يا اگر مسير داراي علامت ايست است نبايد علامت رعايت حق تقدم را در راه مجاور آن نصب نمود. وجود يك علامت ايست در يك مسير استفاده از اين علامت در مسير مقابل را ايجاب نمي كند و ممكن است از علامت رعايت حق تقدم استفاده نمود . براي هر مسير فرعي بايد علامت مورد لزوم آن در نظر گرفته شود.

نصب علائم ايست و علائم پيش آگاهي

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. علائم ايست بايد تا حد امكان نزديك خط ايست مربوط به آن ولي نه در وضعيتي كه به ديد راننده لطمه وارد سازد نصب گردد. بطور معمول اين علائم ۲ متر قبل از خط توقف قرار مي گيرند. اگر شرايط نصب از ديدن آسان علامت جلوگيري نمايد بايد اين فاصله را افزايش داد ولي اين افزايش نبايد از ۶ متر تجاوز كند. علامت بايد در سمت راست راننده بوده و فاصله نزديكترين نقطه آن از لبه آسفالت حداقل ۷۵۰ ميليمتر باشد . استثنائاً و براي تاخير بيشتر ، ممكن است علامت را در سمت چپ نيز تجديد نمود. در يك خيابان يكطرفه عريض، تجديد علامت در سمت چپ الزامي مي باشد. تجديد علامت وقتي كه در دهانه راه فرعي ، جداكننده در وسط وجود دارد نيز مجاز است.
وقتي كه علامت ايست بطور واضح قابل رويت نيست يك علامت پيش آگاهي يا صفحه اي كه فاصله را نشان مي دهد مورد نياز است.
به منظور يكسان سازي ، تمام علائم بايد طوري نصب شوند كه در راههاي شهري ارتفاع لبه پائين علامت كمتر از ۱۶/۲ متر از سطح زمين نبوده و در راه هاي بين شهري اين فاصله ۵/۱ متر از سطح راه باشد.

علامت رعايت حق تقدم

علامت رعايت حق تقدم يك علامت دستوري است. در تمام راههاي فرعي وقتي كه خودروها به راه اصلي نزديك مي شوند بايد وجود تابلو رعايت حق تقدم را به رانندگان خبر داد مگر آنكه علامت ايست ، چراغ راهنما يا كنترل منظم پليس وجود داشته باشد.
استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. دادن خبر بايد بوسيله علامت رعايت حق تقدم همراه با خط كشي مربوطه عملي گردد. علائم خطر براي آگاه كردن از خطر و يا وجود خطرهاي بعدي بكار مي روند. گذشتن از اين خطرها احتياج به احتياط بيشتر از طرف استفاده كنندگان از راه دارد و ممكن است كم كردن سرعت و يا بكار بردن تدابير ديگر لازم باشد.
كاربرد صحيح علائم خطر مي تواند كمك بزرگي به ايمني راه بنمايد، به منظور تاثير كامل ، علائم خطر بايستي فقط هنگام لزوم بكار روند. بكاربردن مكرر آنها براي آگاه كردن از موقعيتي كه كاملا واضح و روشن است ، باعث كم شدن توجه به علائم شده در نتيجه از تاثير جدي آنها كاسته خواهد شد.
علائم خطر به شكل مثلث با حاشيه قرمز و داراي نقشي سياه روي يك زمينه سفيد مي باشند . علائم نقش سياه نشانگر نوع خطر مي باشد.اين علائم در پنج اندازه بكار مي روند اندازه هاي بزرگتر براي آزادراه ها و بزرگراه ها بكار مي روند و بايستي در فاصله نسبتا زيادي از خطر مربوطه قرار گيرند زيرا وقتي سرعت وسائط نقليه زياد است رانندگان با توجه به سرعت احتياج به فاصله بيشتري براي كم كردن سرعت خود دارند همچنين در جلوي علائم بزرگتر مي بايستي بطور طبيعي فاصله ديد بيشتري وجود داشته باشد تا قابل رويت بودن علائم را تامين نمايد.
مهمترين عامل انتخاب اندازه علامت سرعت حركت است. شكل كلي علامت حق تقدم عبور يك مثلث معكوس است كه داراي صفحه نشان دهنده فاصله نمي باشد.

تقاطع ها

استانداردهای طراحی مکان یابی تابلوهای راهنمایی و رانندگی علائم ترافیکی. براي نشان دادن تقاطع ها احتياج مبرمي به نصب علائم خطر نمي باشد، اين علائم فقط هنگامي كه لازم است رانندگان از وجود يك تقاطع آگاه شوند و هيچگونه علامت يا چراغ راهنمايي وجود نداشته باشد استفاده مي شوند. در راههاي اصلي استفاده از علائم تقاطع بايستي به طور استثنائي بعمل آيد. در راههاي اصلي ديگر براي نشان دادن يك تقاطع وقتي كه علامت پيش آگاهي جهت نما و يا چراغ راهنمايي وجود نداشته باشد و يا جائيكه رانندگان خود تقاطع (راه فرعي ) و يا علامت جهت نماي مربوطه را به خاطر يك پيچ يا يك برجستگي نمي توانند ببينند بكار مي رود.
در يك راه فرعي علامت تقاطع وقتي لازم خواهد شد كه همه موارد زير برقرار باشد:
۱ـ هيچگونه علامت پيش آگاهي جهت نما وجودنداشته باشد.
۲ـ علامت حق تقدم عبور و ايست وجود نداشته باشد.
۳ـ هيچگونه چراغ راهنمايي وجود نداشته و تقاطع به شكل ميدان نباشد.
۴ ـ مسئولان راه علاوه بر خط كشي سواره رو يك علامت آگاه كننده در كنار راه را نيز لازم بدان